همه چیز درباره مفاتیح الجنان

مفاتیح الجنان (کلیدهای بهشت) از رایج ترین و محبوب ترین کتاب های دعا در میان شیعیان است، که در هر زمانی می توان از آن استفاده کرد. در این کتاب دعا مجموعه ای از دعاهای خاص، زیارات، مناجات های محبوب، آداب و رسوم دینی، اعمال مخصوص ایام سال، ماه و … وجود دارد که نقل شده از امامان و برجای مانده از دوران پیامبر اسلام است.

بیشتر مولفه های این کتاب محبوب، بخش های از دیگر کتاب های قدیمی برجای مانده از زاد المعاد علامه مجلسی، مصباح کفعمی و اقبال سید بن طاووس هستند. حتی می توان در نمونه های قدیمی آن مشاهده نمود که بیشتر زیارات و دعاهای موجود در این کتاب به زبان عربی هستند. در حالی که در قسمت توضیحات آن، برخی از این دعاها به فارسی نیز بازگردانده شده اند.

برای اولین بار کتاب دعای مفاتیح الجنان در سال 1344 در مشهد منتشر شد و پس از آن این کتاب به تمام کشور پخش شد. می توان به صراحت بیان نمود که امروزه این کتاب در تمام اماکن متبرکه و خانه ها وجود دارد. شیعیان از آن برای مطالعه و انجام اعمال مستحبی و مناسبت های مذهبی استفاده می کنند. البته باید بیان کنیم که مترجمان بسیاری این کتاب را به زبان فارسی بازگردانده اند، که بهترین ترجمه آن از مهدی الهی قمشه ای است. می توان با تهیه این کتاب عالی، بسیاری از نیازهای مذهبی خود را برطرف نمود.

نوع ساختار کتاب مفاتیح الجنان

مطالبی که در کتاب مفاتیح وجود دارند، در چندین باب دسته بندی شده اند. باب اول آن را ادعیه ها، باب دوم آن را اعمال سالیانه و باب سوم آن را زیارات تشکیل می دهند. هر یک از این باب ها شامل برخی مطالب خاص هستند که باید این مطالب را چنین بیان کنیم:

باب اول شامل:

این باب شامل نمازهای معروف همچون نماز امیرالمومنین (ع)، نماز حضرت رسول (ص)، نماز جعفر طیار، نماز حضرت فاطمه (س) می شود. همچنین در این باب تعقیبات نمازها و اعمال شب و روز و ایام هفته نیز بیان شده است. با یک بررسی ساده می توانید شاهد برخی مناجات ها و دعاها و زیارات ائمه در روزهای هفته نیز در این باب باشید که شامل دعای جوشن کبیر، مناجات امام علی در مسجد کوفه، دعای جوشن صغیر، مناجات خمس عشر از امام سجاد، دعای مکارم الاخلاق، دعای کمیل، دعای سمات و … می شود.

باب دوم شامل:

در باب دوم مفاتیح الجنان مطالبی از ماه های خاص همچون ماه رجب، اعمال ماه جمادی الثانی، اعمال ماه های رومی و نوروز بیان شده است. همچنین در این باب می توان اعمال ماه شعبان، مناجات شعبانیه، دعای سحر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعای افتتاح ماه رمضان، اعمال ماه رمضان، اعمال شب های قدر ماه رمضان، دعای امام حسین در روز عرفه و اعمال ماه ذی الحجه را نیز مشاهده کرد.

در اصل باید باب دوم کتاب مفاتیح را معروف ترین و مشهورترین بخش این کتاب به شمار آوریم. زیرا در این باب تمام دعاها و اعمال ماه های خاص خدا که شیعیان به آن نیاز دارند وجود دارد. شیعیان می توانند با خرید مفاتیح الجنان در مورد هر آنچه از اعمال ماه های خاص سال قمری اطلاعات ندارند، اطلاعات کسب کنند.

باب سوم شامل:

در باب سوم کتاب مفاتیح الجنان مطالب مختلفی بیان شده است. مطالبی همچون آداب زیارت و سفر، و اذن دخول به حرم ائمه مطهر. می توان در این باب از کتاب مفاتیح زیارت رسول خدا (ص)، زیارت حضرت فاطمه (س) و زیارت دیگر ائمه بقیع را مطالعه نمود. همچنین زیارت دوازده امام که شامل زیارت امامزادگان و برخی از علما و بزرگان شیعه می شود را نیز می توان در این باب یافت.

از طرف دیگر اشخاصی که علاقه مند به مطالعه زیارات افراد خاص همچون حضرت حمزه، سلمان فارسی، مسلم بن عقیل، شهدای جنگ احد، فاطمه بنت اسد و … هستند نیز، می توانند در باب سوم کتاب مفاتیح آنها را مطالعه نمایند. در نهایت نیز باید بگوییم اعمال برخی از مساجد معروف شیعیان همچون مسجد کوفه و مسجد صمصمه نیز در این باب بیان شده است.

البته طولانی ترین بخش باب سوم مفاتیح الجنان مختص به زیارت امام حسین (ع) است. مشهورترین زیارتنامه های امام حسین که شامل زیارت عاشورا، زیارت وار و زیارت اربعین می شود را می توان در این باب مورد مطالعه قرار داد. همچنین علاقه مندان به دعاهای خاص همچون دعای عهد، دعای ندبه و زیارت جامعه کبیره امام زمان( عج) نیز می توانند از این باب مفاتیح بهره مند شوند.

در کنار این زیارتنامه های امام زمان، زیارت های دیگری نیز، در باب سوم وجود دارند. از جمله زیارت حضرت معصومه، زیارت انبیاء و زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی که بسیار محبوب هستند و توسط شیعیان زیادی مطالعه می شوند.

مهمترین انگیزه نگارش کتاب مفاتیح الجنان

شیخ عباس قمی در مورد انگیزه خود از نگارش کتاب مفاتیح الجنان چنین بیان می کند:” این کتاب را با انگیزه اصلاح کتاب مفاتیحی نگارش نمودم که در زمان گذشته دعاهای بدون سند بسیاری در آن موجود بود. برادران دینی از من درخواست نمودند تا دعاهایی که سند دار هستند را در کتاب دیگری جمع آوری نمایم و با دیگر دعاهای معتبر نگارش کرده و در اختیار آنها قرار دهم”.

با این حال شیخ عباس قمی این کار را انجام نداده است و دعاهایی که بیان نموده را، ذکر کرده است که از کدام منبع نقل نموده ام. همچنین برخی از دعاهایی که موجود در کنار مفاتیح هستند، نقل شده از معصومان نیستند. بلکه بیان شده از برخی علمای شیعه بوده و به دلیل محبوبیتی که داشته اند، در کتاب مفاتیح آورده شده اند.

منابع و ملحقات کتاب مفاتیح الجنان

در کتاب دعای مفاتیح منابع بسیاری بیان شده اند که از جمله آنها باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• اثبات الهداة نوشته شیخ حر عاملی

• اعلام الوری نوشته شیخ طبرسی

• الاحتجاج نوشته احمد بن علی طبرسی

• الأمان نوشته سید بن طاووس

• الازرية مشهور به هائیه نوشته شیخ کاظم ازری

• بحارالانوار نوشته علامه مجلسی

• الاختیار نوشته ابن باقی

• اربعة ایام نوشته میرداماد

• الأمالی نوشته شیخ طوسی

• و موارد دیگر

همچنین در چاپ دوم کتاب مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی برخی ملحقات به این کتاب افزود که به گفته بیشتر مردم ذکر این دعاها در کتاب زیاده بوده است. این ملحقات را نیز باید چنین بیان کنیم:

• خطبه روز عید فطر

• زیارت وداع با ائمه

• دعای وداع با ماه رمضان

• دعای برای زمان غیبت امام زمان (عج)

• دعای بعد از زیارتها

• زیارت جامعه ائمه المومنین

• آداب زیارت نیابتی

• رقعه ای برای حاجت

• و موارد دیگر

کلام آخر

در این مقاله سعی نمودیم در مورد کتاب مفاتیح الجنان اطلاعاتی را بیان کنیم، که خریداران بدانند اقدام به خرید چه نوع کتابی می نمایند. آنها با کسب این اطلاعات بهتر می توانند اقدام به خرید کلیات مفاتیح الجنان کیفی نموده و آن را همیشه با خود به همراه داشته باشند. زیرا در این کتاب دعاهای بسیاری وجود دارد که انسان ممکن است در هر مکان و زمانی نیاز به مطالعه آنها داشته باشد.

البته افرادی که علاقه مند به خرید نمونه های خاص کتاب مفاتیح هستند، می توانند با مراجعه به فروشگاه اینترنتی کتاب هادی، اقدام به خرید منتخب مفاتیح الجنان پالتویی کیفی و منتخب مفاتیح الجنان پالتویی کیفی (کاغذ پوست پیازی) نمایند. هر دوی این کتاب ها زیبایی های ظاهری مخصوص به خود را دارند و توجه علاقه مندان را به خود جلب می کنند.